| |
|
| |
SAADET GÜNEŞİM
- ÇOCUK EĞİTİM VE AİLE
|
|
|
|
| |
|
|
|
 Anne-Baba Çocuk İlişkileri
Çocuk hayata ilişkin bilgi ve becerileri anne ve babasından öğrenir. Anne-babanın
çocuğa karşı takındıkları tavır, bebeklik döneminden itibaren çocuk üzerinde derin ve kalıcı
izler bırakır. Çocuğa anne-babanın gösterdiği dengeli sevgi ve koruma duygusu, çocukta
güven duygusunun gelişimine yardımcı olur. Çocuk böylece insanları sevmeyi, onlarla ilişki
kurmayı öğrenir.
Aşırı Koruyucu Tutum
Aşırı koruyucu tutum daha çok anne-çocuk ilişkisinde rastlanan durumdur. Aşırı
koruyucu tutumda anne çocuğuna fazla güvenemez ve onun tek başına birey olarak bir
şeyleri başarmasına izin vermez. Koruyucu yaklaşımda çocuklar öz bakımlarından sosyal
ilişkilerine kadar anne-babalarından destek beklerler. Öz güvenleri az gelişmiş, diğer
insanlarla ilişki kumada güçlükler yaşayan ve başa çıkabileceği halde sorunlarını çözemeyen
bireyler olurlar. Bazı durumlarda da aykırı davranışlar gösteren yetişkinler olabilirler.
Koruyucu yaklaşım çocuğun kişisel gelişimini her açıdan(psiko-sosyal) olumsuz etkileyen
tutumlardandır.
İlgisiz ve Kayıtsız Tutum
İletişim kopukluğu olan ailelerde, ebeveynlerin çocuğu dışlaması, çocuğu
görmezlikten gelmeleri ilgisiz ve kayıtsız tutumun göstergeleri olabilir. Bu durumda çocukta
bir yere ait olma ve güven duygusu sarsılır. İlgisiz ve kayıtsız tutumla karşı karşıya kalan
çocuklarda saldırganlık eğilimi görülmektedir. Çocuklar eşyalara, arkadaşlarına ve yakın
çevresine zarar verirler.
Güven Verici, Desteleyici ve Demokratik Tutum
Anne-babanın çocuklarına hoşgörülü davranmaları, onları desteklemeleri, çocukların
isteklerini bazı kısıtlamalar dışında diledikleri biçimde gerçekleştirmelerine izin vermeleri ve
demokratik olmaları anlamına gelir. Çocuk kabul görmek, desteklenmek, onaylanmak ister.
Eğer çocuğa kendi benliğini ifade etme fırsatı veriliyorsa uyumlu, mutlu ve sağlıklı
olgunlaşma yolunda gelişir. Demokratik, güven verici ve destekleyici bir ortamda büyüyen
çocuk kendine güvenen, olgun, yapıcı, yaratıcı, özgür, sosyal, sınırlarını bilen, girişimci,
sorumluluk sahibi bireyler olarak yetişirler. Anne ve babası tarafından ikna yoluyla
denetlenen çocuk, ebeveynlerin kendisi ile ilgili duygu, düşünce ve beklentilerini bilir, buna
göre davranır.
Ailede Çocuğa Ruhsal Bağımsızlığın Kazandırılması
Doğumla birlikte anne ve çocuk arasındaki fiziksel bağ kesilir. Fakat duygusal bağ hiç
kopmaz, ömür boyu sürer. Çocuğun yaşamını devam ettirebilmesi için anne ilgisine ve
bakımına ihtiyacı vardır. Çocuk anneye tam anlamıyla bağımlıdır. Zamanla çocuk kendi
ihtiyaçlarını karşılama becerisi kazandıkça bu bağımlılık azalır ve çocuk büyüdükçe yok
olması beklenir. Fakat bazı anneler çocuklarının bağımlılıklarından zevk duyar ve
çocuklarının sorumluluklarını da kendileri üstlenirler. Bu durumdan çocuk çok zarar görür,
kendi kendine yetmeyen, kendi ayaklarının üzerinde duramayan bireyler olarak yetişir.
Anne-babanın olmadığı durumlarda çocuk ne yapacağını bilemez, hayatını düzene sokamaz.
Çocuğun böyle bir duruma düşmemesi için doğumdan itibaren anne-babasının davranış ve
yaklaşımları çocuğa bağımsızlığını kazandıracak nitelikte olmalıdır.
Çocuğun anne ve babasına olan ihtiyacı yaş dönemlerine
göre farklılık gösterir
Bağımlılıktan bağımsızlığa geçiş döneminde çocuğun ebeveynlerine ihtiyacı vardır.
Yetişkinlerin çocuğun kendi kendine yapabileceği her etkinliği desteklediği, çocuğun
seçimlerine fırsat verdiği, onu yüreklendirdiği ve karşılaştığı problemlere yardımcı olduğu
sürece çocukların bağımsızlık duygusunun geliştiği görülür.
Çocuğa dokunmak ona gösterilen sevginin en iyi ifade şeklidir
Duygusal ve toplumsal etkileşimin güçlü olduğu aile ortamında yeterli sevgi, ilgi ve
güven içinde büyüyen çocuklar sağlıklı gelişimleri için gerekli deneyimleri yaşayabilirler.
Bu tür aile ortamlarında, aile bireylerinin sorumluklarının bilincinde olmaları ve çocuklara
bağımsızlık konusunda gerekli ortamların hazırlanması, onun sağlam bir kişilik yapısına
sahip olmasına neden olur. Çocuk bir problemle karşılaştığında o problemle ilgili çözüm
önerilerini düşünme fırsatı tanımalı, problemi nasıl çözeceğine karar vermesi sağlanmalıdır.
Hor görme, cezalandırma, aşrı sevgi ve koruma çocuğun gelişimi başarısını ve
topluma uyum sağlamasını engeller. Sağlıklı toplumlar ruh sağlığının korunmasıyla
oluşabilir. Yeterli sevgi görerek bağımsızlığı desteklenerek yetişen bireyler sağlıklı
toplumların temelini oluştururlar.
Çocuk anne ve babasının varlığını her an yanında ya da arkasında hissetmek
Kardeşler arasında anlaşmazlıkların olması normaldir. Yetişkinler nedenini
bilmedikleri tartışmaların içine girmemeli ve taraf olmamalıdır. Çocuklar anne-babadan
yardım alamayacağını, tartışma konusunu kendilerinin çözmeleri gerektiğini bilmelidir.
Çocuklardan birinin korunması halinde diğer çocukta kardeşine ve anne-babasına karşı öfke
ve düşmanca duygular oluşabilir.
Resim
ETKİNLİK: Hediye Seçimi
Amaç: Kardeşler arası ilişkileri yansıtabilme
Tartışma Doğaçlaması: Kardeşinizin doğum günü. Onun zevkini çok iyi biliyorsunuz. İki
değişik hediye buluyorsunuz. Biri ucuz diğeri pahalı. Bu sırada kendiniz için de bir şey
beğendiniz. Pahalısını alırsanız tüm paranız gidecek, ucuzunu alırsanız paranız kendiniz için
beğendiğiniz şeye de yetecek.
Pahalı hediyeye mi karar verirsiniz?
Ucuz hediyeyi alıp kendinize seçtiğiniz şeyi de mi alırsınız? Ailede Bulunan Diğer Kişilerle İlişkiler:
Bazen ekonomik bazen de sosyal nedenlerle ailelerde büyükanne, büyükbaba, teyze,
hala, amca gibi akrabalar da bulunabilir. Çocukların bu kişilerle ilişkisi onun gelecekteki
yaşamını etkileyecektir.
Ailede yaşayan diğer bireyler önemli bir yer tutar
Kentsel yaşamda bu tip aile
yapısına çok az rastlanmakla birlikte kırsal kesimde daha çok görülmektedir. Özellikle dede
ve nineler geniş ailede en çok bulunan bireylerdir. Çocuklar dede ninelerinden, annebabalarından
daha çok sevgi ve ilgi gördükleri gözlenmektedir. Bu sevgi bazen hoşgörü
sınırlarını aşarak anne-babaları zor durumda bırakabilir. Bunun altında yatan neden, kendi
çocuklarını büyütürken düştükleri hatalardan rahatsızlık duyulmasıdır. Bu yüzden annebabaları
sıkça uyarırlar. Yaptıkları her şey çocukların hoşuna gider. Çalışmadıkları için
torunlarına daha çok zaman ayırabilirler. Anne-babaların yetiştirme tarzına ters düşen
davranışlardan rahatsız olmadıkları için ailede bulunan diğer bireylerle çatışmalar
yaşanabilir
Ailede yaşayan diğer bireyler önemli bir yer tutar
Günümüz koşullarında çalışmak durumunda kalan anne-babaların ailede bulunan diğer
bireylerin çocuk yetiştirmedeki olumlu katkılarına değer vermeleri gerekir. Aile içinde
çocuğun eğitimi konusunda anne-babanın görüşleri esas alınarak ortak bir görüşe
ulaşılmaktadır. Çocuk eğitiminde denge, tutarlılık ve süreklilik ilkesi, karşılıklı saygı, sevgi.
|
|
| |
|
|
 |
|
